Komunikaty studentów

Transformacja cyfrowa i jej społeczne skutki; praca licencjacka – Joanna Stąporek, 3 rok ekonomia społeczna

Tło pracy 

Współczesne interakcje gospodarcze coraz częściej przenoszą się do środowiska cyfrowego, co prowadzi do powstawania nowych wyzwań i możliwości związanych z zawieraniem kontraktów online. Proces ten jest głęboko powiązany z rozwojem technologii zdecentralizowanych, a także z dynamicznym wzrostem platform internetowych i narzędzi automatyzujących transakcje. Tradycyjne instytucje regulujące wymianę gospodarczą, w tym prawa własności i system kontraktów, podlegają transformacji, co wpływa na koszty transakcyjne oraz sposoby negocjowania i egzekwowania umów.
Z perspektywy ekonomii instytucjonalnej, umowy online odgrywają istotną rolę w obniżaniu kosztów transakcyjnych poprzez automatyzację procesów, zwiększenie przejrzystości i ograniczenie asymetrii informacji. Jednak adaptacja do nowych modeli kontraktowych wymaga przystosowania zarówno ze strony przedsiębiorstw, jak i konsumentów, co wiąże się z wyzwaniami w zakresie dostosowania technologicznego, prawnego i instytucjonalnego. 

Coraz większe znaczenie zyskuje cyfrowe zarządzanie danymi, wirtualizacja własności oraz rozwój e-usług, co prowadzi do powstawania nowych sektorów gospodarki, jak również do zmian na rynku pracy. Przedsiębiorstwa wdrażają narzędzia komunikacyjno-informacyjne i cyfrowe umowy online, co umożliwia automatyzację transakcji oraz obniżenie kosztów transakcyjnych. Z kolei administracja publiczna rozwija usługi e-government, by poprawić dostęp do informacji publicznych oraz ułatwić obywatelom korzystanie z cyfrowych zasobów. Jednakże obok licznych korzyści transformacja cyfrowa niesie ze sobą również wyzwania, takie jak nierówny dostęp do technologii, konieczność dostosowania przepisów prawnych czy ryzyko wykluczenia cyfrowego. 

 

Problem badawczy 

 Jakie społeczno-ekonomiczne konsekwencje niesie za sobą cyfrowa transformacja, uwzględniając jej gospodarcze uwarunkowania, oraz w jaki sposób wpływa ona na rozwój nowych sektorów (np. ICT) i narzędzi wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe i administrację publiczną do modelowania swojej działalności? 

 

Pytania badawcze 

1. Jakie główne obszary wpływu transformacji cyfrowej rozpoznaje się w odniesieniu do przemian strukturalnych (nowe sektory)? 

2. Jak pod wpływem cyfryzacji transformuje się rynek pracy? 

3. Jakie można wymienić najważniejsze zmiany obserwowane w wykorzystaniu przez przedsiębiorstwa narzędzi komunikacyjno-informacyjnych (szczególny akcent na transformacje w zakresie zawierania umów)? 

4. Jakie są główne obszary wpływu transformacji cyfrowej na konsumentów? 

5. Jakie najważniejsze zjawiska obserwuje się w zakresie dostosowań usług publicznych (e-government)? 

6. Jakie są główne czynniki sprzyjające oraz blokujące adaptację do cyfrowej transformacji? w tym na przykładzie adaptacji w zakresie umów online 

 

Cele  

1. Analiza kierunków wpływu cyfryzacji na takie ważne obszary społeczne jak zmiany struktur gospodarczych, rynek pracy. 

2. Wyszczególnienie przemian związanych z dostosowaniami modeli biznesowych / narzędzi działania przedsiębiorstw 

3. [konsument] 

4. Zaprezentowanie zmian zachodzących w obszarze egov 

5. Identyfikacja mechanizmów utrudniających i sprzyjających adaptacji do cyfrowej transformacji. 

6. Ocena wyzwań i korzyści związanych z wdrażaniem transformacji cyfrowej pod kątem efektywności zawierania transakcji. 

 

Teza 

Transformacja cyfrowa poprzez tworzenie szans i przezwyciężanie wyzwań/poszukiwanie obniżek kosztów, przekształca podejście do zawierania transakcji rynkowych i tworzenia nowych usług  

 

Wnioski z pracy będą miały na celu ocenę zarówno szans, jak i wyzwań wynikających z transformacji cyfrowej, z uwzględnieniem zmian w sposobie definiowania i egzekwowania własności w środowisku cyfrowym oraz efektywności zawierania transakcji rynkowych. 

…………………

Judyta Łuczkoś, 2 rok administracja

Tematem mojej pracy jest Infrastruktura cyfrowa na potrzeby uchodźstwa – tam, gdzie technologia spotyka się z instytucjonalizmem / Elektroniczne usługi publiczne na potrzeby uchodźstwa – tam, gdzie technologia spotyka się z instytucjami

„Cyfrowa transformacja Ukrainy została przyspieszona przez wojnę, a zatem możliwe jest również dostrzeżenie procesów, które idą w parze z tym zjawiskiem. Ukraina jako europejska potęga informatyczna (Newman et al. 2023; UNDP Ukraine 2022; Nair 2023; Zespół Komunikacji Ministerstwa Transformacji Cyfrowej Ukrainy; Narodowa Rada Odbudowy Ukrainy po Skutkach Wojny 2022; OECD 2022) pozostaje gotowa do efektywnego wykorzystania swoich zasobów i łatwego przekierowania ich w celu stymulowania zaangażowania obywatelskiego (partycypacji) i zaawansowanych pod względem bezpieczeństwa platform do walki o niepodległość. Globalny system wzajemnie połączonych sieci komputerowych opartych na pakiecie protokołów internetowych na pierwszy rzut oka umożliwia działanie każdemu, kto posiada smartfon i dostęp do Internetu. W sieci każdy internauta może stać się uczestnikiem wojny, korespondując, będąc łącznikiem wojennym, a nawet biorąc udział w cyberwojnie. Cyfryzacja sprawia, że zwykli ludzie aktywizują się w realnym świecie (przykład organizacji pomocy dla ruchu ukraińskiego w Polsce pod względem bezpieczeństwa i całej logistyki; stając się cyfrowym bojownikiem ruchu oporu, po prostu chcąc walczyć o niepodległość kraju i mając dostęp do urządzenia elektronicznego i sieci internetowej)”

Instytucje: „trwałe prawidłowości ludzkiego działania w sytuacjach ustrukturyzowanych przez zasady, normy i wspólne strategie, a także przez świat fizyczny. Zasady, normy i wspólne strategie są konstytuowane i odtwarzane przez ludzkie interakcje w często występujących lub powtarzających się sytuacjach [1]

[1]A Grammar of Institutions Sue E. S. Crawford and Elinor Ostrom The American Political Science Review Vol. 89, No. 3 (Sep., 1995), pp. 582-600.

Celem opracowania jest ukazanie wagi nowoczesnych technologii w kontekście uchodźstwa (głównie uchodźstwa wojennego).

Główne pytanie badawcze dotyczy tego, jak cyfryzacja wpłynęła na procesy administracyjne związane z uchodźstwem, a pytania szczegółowe poruszają kwestię tego, w jaki sposób ułatwiła ona funkcjonowanie ludności Ukraińskiej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz tego, czy wybuch wojny w Ukrainie przyczynił się do spopularyzowania cyfryzacji w administracji publicznej.

Hipoteza główna zakłada, że dzięki cyfryzacji, procesy administracyjne dotyczące uchodźców stały się prostsze i bardziej dostępne dla migrantów. Hipotezy szczegółowe zakładają natomiast, że dzięki nowoczesnym technologiom, możliwe było wprowadzenie uproszczonej metody uzyskania numeru PESEL ze statusem UKR, a sam wybuch wojny w Ukrainie przyspieszył procesy wdrażania cyfryzacji w administracji publicznej w Polsce (jednakże w mniejszym stopniu niż wybuch pandemii COVID-19).

W celu zgłębienia omawianego tematu, w swojej pracy posłużę się analizą materiałów źródłowych i danych statystycznych oraz (o ile będzie to możliwe) badaniami ankietowymi, skierowanymi do migrantów z Ukrainy.

Poprzez moją pracę oczekuję na potwierdzenie przyjętych przeze mnie hipotez oraz na przybliżenie tego, jak opisywane zjawisko jest odbierane przez migrantów.

……………………………………….

Norman Magiera

Czy Europa dogoni cyfrowe supermocarstwa?

Infrastruktura cyfrowa Unii Europejskiej wobec globalnej rywalizacji z USA i Chinami

 

Wstęp

Cyfrowa infrastruktura to dziś nie tylko sieci i serwery. To fundament nowoczesnej gospodarki, od którego zależy rozwój przemysłu, transportu, nauki, a nawet codziennego życia obywateli.
Współczesny świat opiera się na przepływie danych – w chmurze, sieciach 5G, centrach danych czy systemach sztucznej inteligencji. Ten niewidzialny ekosystem decyduje o tym, kto kształtuje globalny porządek gospodarczy.

Unia Europejska przez lata była w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Chinami pod względem inwestycji technologicznych. Dziś jednak stara się to zmienić – wprowadzając strategię „Dekady Cyfrowej 2030”, European Chips Act oraz Data Act, które mają uniezależnić Europę technologicznie i zwiększyć jej konkurencyjność.
Pytanie, które warto zadać, brzmi: czy te działania wystarczą, by dogonić cyfrowe supermocarstwa?

 

1. Europa z planem, ale zróżnicowanym tempem

W ramach „Dekady Cyfrowej” UE zakłada, że do 2030 roku:

• każdy obywatel ma mieć dostęp do Internetu gigabitowego,
• wszystkie zaludnione obszary – zasięg sieci 5G,
• w całej Unii ma powstać 10 000 węzłów edge computing,
• a udział Europy w światowej produkcji półprzewodników ma sięgnąć 20%.

Brzmi ambitnie, ale postęp jest nierówny.
Z raportu Komisji Europejskiej State of the Digital Decade 2024 wynika, że pokrycie 5G w UE przekroczyło 80%, lecz w trybie pełnego 5G standalone działa zaledwie około połowa sieci.
Najlepiej radzą sobie Niemcy, Finlandia i Hiszpania, natomiast w Europie Środkowej i Wschodniej wciąż brakuje jednolitej infrastruktury przemysłowej.

Z kolei dostęp do Internetu o prędkości co najmniej 1 Gb/s ma średnio 73% gospodarstw domowych, przy czym w krajach skandynawskich przekracza 95%, a w niektórych państwach południowych nie sięga 50%.
To pokazuje, że Europa nie rozwija się cyfrowo w jednym rytmie – raczej w kilku tempach równoległych.

 

2. Amerykański kapitał kontra europejska regulacja

Stany Zjednoczone dominują na rynku cyfrowym dzięki sile kapitału i innowacji prywatnych firm. W 2022 roku przyjęto tam CHIPS and Science Act – pakiet wsparcia o wartości ponad 52 miliardów dolarów, mający odbudować krajową produkcję półprzewodników i wzmocnić badania naukowe.
Równocześnie amerykańskie koncerny chmurowe, takie jak Amazon Web Services, Microsoft Azure czy Google Cloud, kontrolują ponad dwie trzecie globalnego rynku usług cloud computing.

To połączenie kapitału, elastyczności regulacyjnej i potężnego rynku wewnętrznego daje USA przewagę w tempie rozwoju technologii.
W Europie procesy inwestycyjne są dłuższe, a rynek bardziej rozdrobniony. Zanim projekt zostanie zatwierdzony i sfinansowany, często mija kilka lat. Z perspektywy technologicznej to całe epoki.

Europa jednak ma coś, czego Ameryka nie posiada – silne instytucje prawne i kontrolę nad danymi. To fundament unijnej strategii, której celem jest nie tylko rozwój, ale i bezpieczeństwo cyfrowe obywateli oraz firm.

 

3. Chiny – cyfrowa potęga oparta na skali

W Chinach rozwój infrastruktury cyfrowej przebiega w tempie, którego nie notowano w historii technologii.
Według danych chińskiego Ministerstwa Przemysłu i Technologii Informacyjnych (MIIT) w 2024 roku w kraju działało ponad 4,2 miliona stacji bazowych 5G, co stanowi ponad połowę wszystkich takich instalacji na świecie.
Zasięg sieci obejmuje 98% populacji, a z 5G korzysta około 750 milionów użytkowników.

Chiński model różni się zasadniczo od europejskiego. Państwo łączy funkcje inwestora, regulatora i wykonawcy – to pozwala działać szybko, ale kosztem przejrzystości.
Sieć 5G w Chinach jest silnie zintegrowana z przemysłem: w 2024 roku działało ponad 18 000 fabryk „smart manufacturing” opartych na połączeniach 5G.
W tej sferze Europa dopiero zaczyna budować podobne projekty pilotażowe.

 

4. Nowa architektura cyfrowa Europy

Unia Europejska odpowiedziała na globalne wyzwania pakietem regulacyjnym i inwestycyjnym.
European Chips Act z 2023 roku ma mobilizować łącznie ok. 43 miliardy euro z funduszy publicznych i prywatnych na rozwój produkcji chipów, wzmocnienie badań oraz tworzenie nowych fabryk półprzewodników.
Pierwsze projekty – m.in. w Niemczech, Francji i Holandii – już ruszyły.

Z kolei Data Act, obowiązujący od 2024 roku, porządkuje zasady dostępu do danych generowanych przez urządzenia i usługi cyfrowe.
Ułatwia firmom zmianę dostawcy chmur i wzmacnia kontrolę nad danymi użytkowników. W praktyce to narzędzie, które ma uczynić z Europy lidera w zakresie bezpiecznego, etycznego i interoperacyjnego zarządzania danymi.
To kierunek odmienny od amerykańskiego, w którym dane traktowane są głównie jako towar, oraz od chińskiego, gdzie pozostają pod pełną kontrolą państwa.

 

5. Polska na cyfrowej mapie Europy

Polska znajduje się w grupie państw nadrabiających dystans do cyfrowej czołówki.
Dostęp do Internetu szerokopasmowego rośnie z roku na rok – według danych Komisji Europejskiej w 2024 r. pokrycie siecią światłowodową przekroczyło 75% gospodarstw domowych, a w niektórych regionach południowych nawet 85%.
Coraz więcej firm inwestuje też w krajowe centra danych – w Warszawie, Krakowie czy Poznaniu działają już huby największych dostawców usług chmurowych.

Wciąż jednak brakuje kompleksowej strategii rozwoju 5G w przemyśle oraz integracji cyfryzacji z transformacją energetyczną i transportową.
Polska ma potencjał, by stać się jednym z liderów regionu – potrzebna jest jednak lepsza koordynacja działań publicznych i prywatnych oraz odważniejsze inwestycje w kompetencje cyfrowe.

 

 

 

6. Dane, chmura i edge – europejskie atuty

Choć w rankingu szybkości inwestycji Europa ustępuje rywalom, ma kilka silnych przewag jakościowych.
Pierwszą jest stabilność prawna – regulacje chroniące dane osobowe i zapewniające równy dostęp do infrastruktury budują zaufanie przedsiębiorstw.
Drugą – zrównoważony rozwój, bo nowe węzły edge i centra danych w UE muszą spełniać normy klimatyczne i energetyczne.
Trzecią – model współpracy uczelni, samorządów i firm, który rozwija się w ramach inicjatyw takich jak Digital Europe Programme.

Dzięki temu Europa ma szansę nie tyle kopiować amerykańskie czy chińskie rozwiązania, ile stworzyć własny model cyfryzacji – bardziej etyczny, inkluzywny i bezpieczny.

 

7. Czy Europa dogoni supermocarstwa?

Rywalizacja w sferze cyfrowej nie przypomina tradycyjnego wyścigu.
Nie chodzi o to, kto pierwszy wdroży kolejną wersję sieci, ale kto zbuduje najbardziej odporny i elastyczny system gospodarczy.
W tym sensie Europa ma szansę nie tylko dogonić, ale nawet wyprzedzić innych – pod warunkiem, że utrzyma tempo wdrażania 5G w trybie standalone, przyspieszy budowę centrów danych i zrealizuje założenia Chips Act.

Cyfrowa przyszłość nie musi należeć do najszybszych.
Może należeć do tych, którzy łączą technologię z odpowiedzialnością, a właśnie to jest esencją europejskiego podejścia do transformacji cyfrowej.
Europa prawdopodobnie nie przegoni Chin w liczbie anten 5G ani USA w wartości inwestycji. Ale może wygrać tam, gdzie technologia spotyka się z odpowiedzialnością. Jeśli uda się utrzymać równowagę między innowacją a bezpieczeństwem, Europa może pokazać światu, że cyfryzacja nie musi oznaczać rezygnacji z wartości.

 

Norman Magiera

Źródła:

1. European Commission – State of the Digital Decade 2024
   https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/report-state-digital-decade-2024 europeansources.info+3Digital Strategy+3EUR-Lex+3
2. European Commission – 5G Observatory Report 2024
   https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/digital-decade-2024-5g-observatory-report Digital Strategy+1
3. GSMA Intelligence – The State of 5G 2024
   https://media-assets-prod.gsmaintelligence.com/content/210224-The-State-of-5G-2024-compressed.pdf media-assets-prod.gsmaintelligence.com
4. OECD – Broadband Statistics (2024)
   (Strona główna statystyk OECD) https://www.oecd.org/en/topics/sub-issues/broadband-statistics.html Digital Strategy
5. MIIT China – 5G Base Station Data 2024
   (Chińskie oficjalne statystyki) https://english.www.gov.cn/archive/statistics/202404/06/content_WS6610e145c6d0868f4e8e5c84.htmlgsmaintelligence.com
6. U.S. Department of Commerce – CHIPS and Science Act Overview
   (Przegląd inicjatywy USA) – https://www.nist.gov/chips/funding-updates gsmaintelligence.com
7. European Commission – European Chips Act (2023)
   (Fakt-strona) https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/factpages/chips-act Digital Strategy
8. European Commission – Data Act (2024)
   (Informacje oficjalne) https://commission.europa.eu/news-and-media/news/data-act-enters-force-what-it-means-you-2024-01-11_en Digital Strategy